Mailua eta Orratza

Charlotek 2022ko uztailean ireki zuen mailua eta orratza, denda Baionako Bourneuf karrikan bere lagun Zuazinekin batera. Bata eskultorea da, bestea jostuna, eta azken hau Charlotte material berriztagarriekin ari da lanean.

Ingalaterrako Bristol hirian sortua, bertan jaio zen proiektuaren ideia ere nire proiektua sortu zen duela 8 urte, Inglaterran nire amaren senarrak aurkitu zuelako larru pila handi bat bere aitaren ganbaran hil zenean eta esan zidan, edo zuk egingo duzu zerbait honekin, edo bota egingo dut. Eta orduan, ideia asko eduki nituen, eta horrela hasi zen.

Duela 7 urte etorri zen Euskal Herrira Biarritzera, eta betidanik argi izan du ehun birziklatuekin lan egin nahi duela, ez nuelako nahi industria kutsadura. lagundu pertsona batzuek pentsatu ahal dute zikina dela baina… baina, ez da zikina.

Bere diseinuetarako hasi zenean, bere gustuko gauzak egiten zituen. Orain, ordea, bezeroen lehentasunetara moldatzen ahalegintzen da, eta arrakasta gehien, gerri poltsak, bestela, Interneten saltzen ditut surf poltsak, eta da pertsonaren arabera saiatzen naiz jendei entzuten eta eta gauzak aldatzen.

Materialei dagokionez, birziklatuak bai, baina denetarik aurki daiteke bere produktuetan. Ba, adibidez, hori lantegi baten hondakinak eginda da, gero hori gotina zen hori zintza bat zen, baita bere hondakin edo material birziklatuak ere. Adibidez, hemen da kafe zaku hondakinak eta naiz nahastu nuen beste hondakinekin.

Bere produktuak ezagutu nahi dituztenek, berriz, Baionako dendaz gain Badut online denda bat eta han aurkitu dezake nire poltsak etorkizunean sortzen eta birziklatzen jarraitzea gustatuko litzaioke Inglaterrako gazte honi, eta horretarako espero dut beste ehun politak aurki aurkitzea, denetariko egunak aurkitzen mundu sustengagarri baten mesedetan.

Asmakizunak

  • Transkripzioa

    1. Fruitua da. Gorri-gorria eta txikia da. Barruan hezurra du. Zer da?.
    1. Guk jaten dugu, saguek ere jaten dute.Fama handikoak dira Idiazabalgoak. 
    1. Gereziak barruan dute eta oso gogorra da. Nire gorputzean ere badago. Azalaren eta haragiaren azpian dago, eta oso gogorra da. Zer da?.
    1. Oiloak egiten ditu. Kanpotik gogorra da eta barrutik biguna, zuria eta gorria. Zer da?.
    2. Fruituek (sagar, madari, laranja, etab) kanpoan dute; guk ere gorputzean badugu, kanpoan.
    1. Baratzean daude. Jateko dira. Batzuk berdeak dira eta beste batzuk gorriak. Dendariek gorriak potoetan saltzen dituzte. Barruan pipitak dituzte. Zer dira?.
    1. Fruituak dira. Gorri-gorriak dira. Barruan ez dute hezurrik. Lurrean daude eta txikiak dira. Zer dira?.
    1. Hamabi zapata dozena da, bi zapata zenbat dira?.
    1. Eskuan hartzen dugu zopa jateko. Zer da?.
    1. Amak tarta ekarri du etxera. Nik osoa nahi dut, baina ez da niretzat bakarrik. Zenbat da niretzat?.
    1. Ogia, gazta, haragia ebakitzeko balio dute. Dendetan saltzen dira. Zer dira?.
    2. Gaur amonaren eguna da. Beraz, etxean bazkaririk ez. Kanpoan bazkalduko dugu. Non?.
    1. Haragia eta arraina jateko eskuan hartzen dugu. Ez da labana zer da?.
    1. Edateko erabiltzen dugu. Etxe, denda eta tabernetan daude. Zer da?.
    1. Nire eskua ez dago zikina. Nola dago?.
    1. Harria ez da biguna. Nolakoa da?.
    1. Autoa ez da merkea; diru asko balio du. Nolakoa da autoa?.
    1. Ura ez da garestia. Nolakoa da?.
    1. Marrubia ez da gogorra. Nolakoa da?.
    1. Txerria ez da garbia. Nolakoa da?.
    1. Animalia handi-handia da. Itsasoan bizi da. Animalia horrek aho handia du. Zer da?.
    2.  Larrean dago. Behiek eta astoek jaten dute. Berde-berdea da. Zer da?.
    3. Itsasoan dago, ez da arraina. Lurra da. Bertan jendea bizi da, eta inguruan ura dago. Irunen eta Donostian badaude. Zer da?.
    4. Ur asko dago. Itsasontziak bertan dabiltza eta arrainak ere bai. Olatuak ditu. Zer da?.
    5. Eguraldi ona dago. Jendeak galtza motzak ditu soinean. Baina halako batean euria hasi du. Lehen patxadaz, baina orain nola dabiltza?.

     

     

Emaztea nolako, senarra halako

  • Senar umila

    Nasrudin eta bere emaztea tirabira eta kalapitan ari dira. Azkenean, andreak erraten dio : – Nasrudin, zoaz kanpora ! Eta oinez ibil zaitez, lasaitu arte!

    Gure gizona etxetik ateratzen da, eta… Zer egin? Beraz bai. Emazteak eskatu diona eginen du. Hiria osoki oinez zeharkatzen du. Baserri ingurunean sartzen da. Eta bere bidetik jarraitzen du. Gaua etortzean, Aksehir aldeko mendietara hurrandu eta, ez da ibiltzetik gelditzen. Hiru egunez horrela doa, ibilian ibiliz, beti aitzina. Eta hantxe, zelai bateko basamortuan zaldizko bidaiari bat topatzen du.

    – Aksehir herrira zoaz? galdegin dio Nasrudinek

    – Bai, bihar gauerako hara helduko naiz.

    – Zoaz otoi, Khadidja nire andrea ikustera. Agurtu eta gero, galdetu egiozu nire partez, urrunago joan behar dudanez oraindik, ala, noiznahi gelditu naitekeen!

    Hori hala bada halabiz, hala ez bada halatsu!

  • Hiztegia lantzen

  • Gramatika lantzen

    ___________________________________________

  • Emaztea hitzik gabe

    Pernandoren etxeko tximinian ez dute egur adartxo bat ere sua pizteko. Zer egin? Gure gizona egur bila joaten da. Oihanean egur mozten ari delarik  gazte multzo bat hurbiltzen zaio. Eta erraten diote:

    – Pernando, gaurko egunez zu lanean?

    – Zer egun da, ba?

    – Azkarateko pesta eguna, gizon!

    – A putxas! Ez nuen batere gogoan!

    Pernandok tresnak eta egurrak hortxe berean uzten ditu. Eta gazteekin Azkaratera doa.

    Lau egunez ez da etxeratzen. Bosgarren egunean itzultzen da. Mari-Joxepa kanpoan aurkitzen du, lanean ari dela. Bere andrea kopetilun eta isilik dago. Zer gertatzen zaio ? Ez du elerik egiten. Mututurik ote da?

    Orduan gure gizona herriko erretorearen gana doa.

    – Jauna, gure etxean gaitz handi batek jotzen gaitu. Nire emaztea hitzik gabe dago.

    – Gaixoa! Zer gertatzen zaio, ba?

    – Ahaleginak egin ditut. Baina, ez da gehiago mintzatzen!

    – Zerbait egin behar dugu. Goazen berehala ikustera!

    Pernandoren etxera heltzen dira. Eta Mari-Joxepak erretorea ikustean botatzen dio:

    – Erretore jauna! Zu hemen gaindi? Eta Pernandok orduan:

    – To! Orain hitz egiten du! Sendatu duzu, jauna. Hau da mirakulua, hau!

  • Hiztegia lantzen

  • Gramatika lantzen

    ___________________________________________

BESTE KAPITULUAK

« Nor da Simone Biles? » Kirmen Uribe

Podcasta entzun aurretik egin ezazu ariketa hau.

Textua

Zortzi urteko alabak emakumezko bat hautatu behar zuen eskolako lan bat egiteko. Andrazkoaren bizitza eta pentsamendua azaldu behar zituen lanak. Good Night Stories for Rebel Girls (lotarako ipuinak neskato bihurrientzat) izeneko liburuan bazeuden adibideak. Gauero irakurtzen zuen. Guk esaten genion ondo legokela Ruth Bader epailea, edo Malala Yousafzai aktibista edo Jane Goodall biologoa lanerako aukeratzea. Baina umeak Simone Biles nahi zuen. « Simone Biles? Nor da ba Simone Biles, idazlea da? ». « Bai zera, munduko gimnastarik onena da ». Egia esan ez zigun grazia handirik egin bere hautuak. Ez genekien nondik aterako genituen zitak eta gogoetak. « Ez al da hobeto Ruth, Malala ala Jane? », saiatu ginen ustez aldarazten. « Ez, Simone Biles nahi dut ». Pentsatu genuen ahaztuko zitzaiola eta Jane Goodalli- buruz egingo zuela lana azkenean, Jane txinpantzeekin oihanean, ze polita. Hala ere, arratsalde batean eskolara umeen bila joan eta irakasleak bota zigun, -esan dit alabak Simone Biles aukeratu duela.

Ez zegoen bueltarik.

Informazio bila hasi eta konturatu ginen Simone Biles-ek ez zuela bizitza erraza izan. Ohion jaioa, bere gurasoen droga menpekotasuna zela eta aitona-amonek hartu eta hezitu zuten. Sexu-erasoak ere jasan izan zituen umetan. Baina kirolean hartu zuen babesa. Olinpiadetan bost medaila lortu zituen. Estatu Batuetako historiako kirolari onenen artean dago. Bideoak ikusiz ohartu ginen Simone Biles beti zegoela pozik, irribarre batekin burutzen zituela ariketak. « Ni saiatzen naiz zoriontsu izaten, une pozgarriak dira oroitzen errazenak ». Horra zita on bat. « Kontua ez da irabaztea, zure onena ematea baino. Eta irabazten baduzu ondo, eta laugarren ateratzen baduzu ere ondo ». Horra bigarrena. Eta hirugarrena ere bai, « nahiago dut triste egon arriskua hartu eta huts egin dudalako, hartu ez ditudan arriskuez damutu baino ».

Alabak lanari gutun baten itxura eman zion. Eta otu zitzaion beharbada ideia ona izango zela gutuna Simone Biles-i benetan bidaltzea. Postetxeko gizonak, afroamerikarra Simone bezala, helbidea ikusi eta esan zuen, « seguru erantzungo duela ». Hilabete batera karta bat iritsi zen etxera alabaren izenean. Igortzailea behatu eta Simonen Biles. « Sekula ez amore eman, neska », esanez bukatzen zuen eskutitza. Biharamunean, alabak gutuna eskolara eraman zuen, lagunei erakusteko, Simone gimnasian bezain irribarretsu.

Eskerrak gutuna bidaltzera ausartu zela. Izan ere, hobe da hartutako arriskuez damutzea, ezta Biles?

Trikuarena

Ariketak egin ondoren entzun edota irakurri Atxagaren ipuina:

Textua

  • I. zatia

    Esnatu da trikua habi hosto lehorrez egindakoan,

    eta dakizkien hitz guztiak ekartzen ditu gogora;

    gutxi gora behera, aditzak barne, hogeitazazpi hitz.

  • II. zatia

    Eta gero pentsatzen du: Amaitu da negua,

    Ni trikua naiz, Bi sapelaitz gora dabiltza hegaletan;

    Marraskilo, Zizare, Zomorro, Armiarma, Igel,

    Zein putzu edo zulotan ezkutatzen zarete?

    Hor dago erreka, Hau da nire erresuma, Goseak nago.

  • III. zatia

    Eta berriro dio: Hau da nire erresuma, Goseak nago,

    Marraskilo, Zizare, Zomorro, Armiarma, Igel,

    Zein putzu edo zulotan ezkutatzen zarete?

  • IV. zatia

    Ordea bertan gelditzen da bera ere hosto lehor balitz,

    artean ez baita eguerdia baino, lege zahar batek

    galerazi egiten baitizkio eguzkia, zerua eta sapelaitzak.

  • V. zatia

    Baina gaua dator, joan dira sapelaitzak, eta trikuak,

    Marraskilo, Zizare, Zomorro, Armiarma, Igel,

    Erreka utzi eta mendiaren pendizari ekiten dio,

    bere arantzetan seguru nola egon baitzitekeen

     

    gerlari bat bere eskutuaz, Espartan edo Corinton;

  • VI. zatia

    Eta bapatean, zeharkatu egiten du

    belardiaren eta kamio berriaren arteko muga,

    Zure eta nire denboran sartzen da pauso bakar batez;

  • VII. zatia

    Eta nola bere hiztegi unibertsala ez den

    azkeneko zazpi mila uneotan berritu,

    ez ditu ezagutzen gure automobilaren argiak,

     

    ez da ohartzen bere heriotzaren hurbiltasunaz ere.

Ina

Regarde et lis l’histoire d’Ina

Ina Burkina Fason bizi da, mendebaldeko Afrikan.

Ileak kizkur-kizkurrak ditu, larrua iluna. Bere erlijioa Islama da. Lurrezko korrale batean bizi da bere familiarekin.

 

Ni, aldiz, Ipar Euskal Herrian handitu naiz.

Gaztain koloreko ileak ditut eta nere larrua gorritzen zait iguzkitan, nere guraso eta anaiak bezala.

Eliza batean bataiatu naute eta adreiluzko etxe batean altxatu.

Nola erran dezaket Ina nere ama dela?

Estudioak bukatu eta,

Burkina-Fasoko herrixka batera joan naiz

erakunde humanitario batekin.

 

Joan aitzin,

Awa, Burkina-Fason sortu zen lagun batek pakete bat utzi dit bere ama maiteari emaiteko.

 

Dugu herrira heltzerakoan, Awaren paketea bere amari emaitea deliberatzen dut. Baina ez da hor. Mina, bere alabak bazkaltzera gomitatzen nau.

Afrikako janaria deskubritzen dut.

Awaren ahizpa eta anaiekin adixkidatzen naiz. Solasaldiak itzultzen dizkidate. Diula hizkuntzazko lehen urratsak egiten ditut. Kelen fla saba Kononin ba nyaka dan.

 

Aste baten buruan, beren ama itzultzen da. Korraleko biziaren bihotza dela asmatzen dut. Inork ez du erabiltzen bere egiazko izena. Ina hitzak erran nahi du «Ama».

 

Inarekin ezin dugu hitz egin laguntzarik gabe. Ez baitaki frantsesa, ez baitakit diula. Bere haurrek frantsesa ikasi dute eskolan. Ez direlarik hor, soa gelditzen zaigu. Inaren begietan atzematen dut sentimendu goxo eta maitekor bat. Baina makur handiak pairatu dituela antzematen dut. Elkar estimatzen dugu. Gogo nuke bere bizia gehiago ezagutzea eta bere hizkuntza ikasteko gogoa pizten zait.

 

Halere, memento bat atzematen dut egunero «nere familia» deitzen dudanarengana joateko.

Eri naizelarik, etortzen dira niri gogoa berotzera. Janaria eta beren irriñoa ekartzen dizkidate.

 

Diula hizkuntza gero eta hobeki menperatzen dut. Biztanleek laguntzen naute eta irri egiten dute nahasten naizenean. Orain, agurrak baino gehiago erraten ahal ditut. Anisogoma. N’baa here sira wa ? Here Somogodo ? Torosi tey. I kakene wa ? Here. Ala ka’an to nyongon ye. Ka sinikenea di Amina.

 

Afrikako garbitasun eta harremaneko arauak irakasten dizkit Inak. Ez dit deus eskatzen ordainez.

Gure arteko kidetasunaz harritzen direnean bere lagunak, ahalketua, erantzuten die bere seme zaharren laguna naizela. Baina aspalditik joanak dira estudioen egitera. Ulergaitza zaie.

 

Ni ere bere semea naizela iduri zait, bainan denentzat, gauzatu da Awaren ezkontza egunean. Zeremonia tradizionalean, andere esposak hiru egunez bere aurpegia gordetzen du buruzapi xuri batekin kanpora ateratzen delarik… Griot kastaren emakumeek animazioa egiten dute bertsoak, goresmenak eta genealogia kantatuz. Esposaren ganbaran atzeman nautelarik, harrituak izan dira. Galdegiten dute nor den ohidura zaharren legeak hautsi dituen atzerritarra.

 

Bere buruaz biziki segur, Inak erantzuten die bere seme adoptatua eta esposaren neba naizela. Irri karkaila ondotik, Griot emazteen nagusiak bozgoragailutik nire laudatzen hasi da kantuz. Hori entzutean, kanpoan direnak pozten dira eta eguneko kilimiska bilakatu da. Nere Afrikako anai-arreben deiturarekin deitu naute. Lorietan izan naiz.

 

Afrikako erran zahar batek dio: egur zati bat urmaelan* trenpan egonik, egundaino ezin da krokodilo bilakatu.

Badakit ez naizela afrikarra baina leku bat atzeman dut jendarte honetan.

 

 

Le basque et les chaussures

Depuis tout petit Koldo Zuazo s’est intéressé à la langue basque, et pendant toute sa vie il a étudié ses dialects. Les 5 dernières années il a recherché le basque de Sara.

Dans cet entretien, Koldo nous donne son avis sur l’utilisation du « batua » et ses dialectes.

 

Pris de Radiokultura

Questions de compréhension

[pdf-embedder url= »https://elantzen.eus/wp-content/uploads/2017/11/Zer-ikusteko-du-euskarak-zapatekin-fitxategiaren-kopia.pdf » title= »Zer ikusteko du euskarak zapatekin fitxategiaren kopia »]

Pour télécharger le document