Makilakixki

SEME ZAHARRA MUNDUZ MUNDU

Behin batean, mendiko baserri batean gizon zahar bat bizi da. Gizonak hiru seme ditu. Aita-semeak pobreak dira eta gogor lan egin behar dute. Horregatik…

 

Egun batean, seme zaharrak hauxe erran dio aitari:

• Aita, mundua ikusi nahi dut
• Mundua ikusi? Zertarako? Ez zara ongi hemen? galdetu dio aitak.
• Hemen pobreak gara eta pobreak izanen gara beti. Nik munduan ibili nahi dut eta dirua irabazi. Diru asko irabazi nahi dut!

 

Esan eta egin. Egun batean, seme zaharra etxetik irten da eta munduz mundu joan da. Mendi handiak igo ditu, itsaso zabalak zeharkatu ditu eta herri ederrak ikusi ditu. Baina, ibili eta ibili, mutil gaztea azkenean oso akiturik da eta hauxe pentsatu du:

 

• Nahikoa ikusi dut mundua. Oso nekatuta nago eta orain hemen geldituko naiz. Baserri honetan hasiko naiz lanean, lasai bizitzeko.

 

Eta horrela egin du. Seme zaharra lanean hasi da leku horretan. Gogor lan egin behar du goizetik gauera arte. Etxeko nagusiaren lurrak landu, ardiak zaindu, abereei jaten eman eta beste lan asko. Baina seme zaharra langile ona da eta lan guztiak ondo eta arin egiten ditu.

Etxeko nagusia oso kontent dago mutil gaztearekin eta, horregatik, urte bat pasatuta, opari on-on bat egin dio.

• Opari bat daukat zuretzat, mutil: astotxo hau – erran dio nagusiak mutil gazteari. Oso asto berezia da. Zuk “eman urrea” esan berari eta laster urre piloa aterako du ipurditik. Egin proba eta ikusiko duzu!

 

Eta horrela izan da. Mutil gazteak astoari “eman urrea” esan dio eta astoak urre piloa atera du ipurditik. Gero, berriro erran dio “eman urrea” eta astoak berriro atera du urre piloa ipurditik.

 

• Eskerrik asko, nagusi – esan dio mutil gazteak.

Seme zaharra pozik dago. Munduz mundu ibili da eta gogor lan egin du, baina azkenean dirua irabazi du. Diru asko irabazi du!

 

“Orain aberatsa naiz. Etxera joateko tenorea heldu da”, pentsatu du seme zaharrak. 

 

Eta horixe egin du. Astoa hartu du eta etxerantz joan da. Baina, ibili eta ibili, azkenean gaua heldu da eta etxea urrun dago oraindik. Seme zaharrak lo egiteko toki bat behar du, noski. Halako batean, ostatu bat ikusi du bide ondoan eta hara sartu da.

Lotarako orduan, mutilak astoari urrea eskatu dio eta abereak, beti bezala, urrea bota du ipurditik. Ostatuko nagusiak dena ikusi du eta pentsatu du: “Asto honekin aberatsa izanen naiz. Neuretzat hartuko dut eta antzeko asto bat ipiniko dut honen lekuan”.

 

Hurrengo goizean, seme zaharrak etxerako bidea hartu du. Astoaren gainean doa poz-pozik.

 

• Aberatsak gara! erran die seme zaharrak aitari eta bi anaiei etxean. Asto berezi honek urrea ematen du! Ikusiko duzue!

 

Orduan, seme zaharrak “eman urrea” esan dio astoari, baina haren ipurditik ez da urrerik irten. Berriro erran dio, baina urrerik ez. Astoaren ipurditik gauza bakarra atera da azkenean: gorotza…

Handik denbora batera, bigarren semeak ere munduz mundu joatea pentsatu du. Esan eta egin. Anaia zaharrak bezala, denbora luzea pasatu du mundua ikusten, baina gero nekatu da eta baserri batean hasi da lanean.

 

Han oso gogor lan egin du urte batez. Etxeko nagusia oso kontent da mutil gaztearekin eta, horregatik, opari on-on bat egin dio.

 

• Opari bat daukat zuretzat, mutil: mahai hau. Erran dio nagusiak bigarren semeari.
• Oso mahai berezia da. Zuk “eman janaria” esan eta mahaia janariz beteko da.

 

Eta horrela gertatu da. Mutilak mahaiari “eman janariak” erran dio eta laster janari gozoz beteta agertu da.

 

Bigarren semea oso pozik dago. Mahaia lepoan hartu eta etxerantz joan da. Baina, ibili eta ibili, azkenean gaua heldu da eta ostatu batean sartu da.

 

Afaltzeko orduan, mutilak “eman janariak” esan du eta mahaia laster janari gozoz bete da. Ostatuko nagusiak dena ikusi du eta hau pentsatu du: “Mahai hau neuretzat hartuko dut eta, honen lekuan, antzeko bat ipiniko dut”.

 

Hurrengo goizean, mutil gazteak mahai faltsua lepoan hartu eta etxera joan da.

 

• Mahai berezi honek denetariko janariak ematen ditu! Ikusiko duzue!. Erran die aitari eta anaiei etxean.

 

Orduan, mutilak “eman janariak” esan dio mahaiari, baina haren gainean ez da janaririk agertu…

Seme gaztea ere munduz mundu joan da. Eta anaiak bezala, leku ederrak ikusi eta gero, lanean hasi da baserri batean. Eta anaiei bezala, etxeko nagusiak opari bat egin dio: makila bat.

 

Makila berezia da. Haren aitzinean “makilakixki” esan eta makilakadak jotzen hasten da, gelditu gabe.

 

Seme gazteak makila eskuan hartu du eta ostatura joan da zuzenean. Nagusiarekin hitz egin nahi du.

 

• Anaia zaharrari astoa lapurtu diozu, eta besteari, mahaia. Ekarri biak hona oraintxe!. Esan dio haserre.
• Nik ez dut ezer lapurtu. Esan du nagusiak.
• Ziur zaude? Orain ikusiko dugu! Makilakixki!

 

Eta hitz hori esanda, makila ostatuko nagusia gelditu gabe jotzen hasi da. Gero, inguruko plater, edalontzi eta botilak apurtu ditu.

 

• Gelditu makila hori! Gelditu makila hori, mesedez! Oraintxe ekarriko dizkizut astoa eta mahaia! Esan dio ostatuko nagusiak azkenean.

 

Aita eta hiru semeak orain oso aberatsak dira, egunero bapo jaten dute eta, gainera, makila berezi bat dute, haiei inork ezer ez lapurtzeko

 

Hau hala bazan, ez bazan,

sar dadila kalabazan,

eta irten dadila herriko plazan